Kompetencje relacyjne w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa. Rola przywództwa i komunikacji w relacjach z otoczeniem

Realizacja założonego planu badań projektu umożliwiła osiągnięcie głównego celu polegającego na identyfikacji narzędzi, form i metod kreowania kapitału relacyjnego przedsiębiorstwa w kontekście wzmacniania jego konkurencyjności.

Zrealizowane zostały także następujące cele szczegółowe:

- identyfikacja problemów związanych z komunikowaniem się w procesach budowania relacji między przedsiębiorstwem a uczestnikami otoczenia,

- identyfikacja organizacyjnych form kooperacji i koopetycji między przedsiębiorstwem a kluczowymi interesariuszami,

- identyfikacja narzędzi i metod komunikowania się w procesach transferu wiedzy między interesariuszami,

- analiza roli przywódcy w procesie kreowania i doskonalenia kapitału intelektualnego,

- określenie czynników i metod doskonalenia relacji wewnętrznych w kontekście budowania kapitału intelektualnego oraz ich wpływu na powiązania z otoczeniem,

- opracowanie modelu relacji przedsiębiorstwa z uczestnikami otoczenia.

W trakcie realizacji projektu zespół podjął następujące działania: określono pojęcie i istotę kapitału relacyjnego oraz jego składników (pogłębione studia literaturowe dokonane głównie w oparciu o systematyczny przegląd literatury krajowej i zagranicznej);  zidentyfikowano i opracowano wyznaczniki kapitału relacyjnego oraz dokonano konceptualizacji czynników determinujących jego poziom, przygotowano stronę internetową (www.relations.utp.edu.pl), zawierającą informacje o projekcie oraz będącą platformą zbierania danych od ekspertów za pomocą kwestionariusza badania on-line, opracowano instrumenty badawcze pozyskiwania danych pierwotnych, dobrano próby do badania i przeprowadzono badania zasadnicze (badania ankietowe i wywiady w przedsiębiorstwach), opracowano wyniki badań oraz przygotowano cykl publikacji upowszechniających uzyskane rezultaty, przeprowadzono badania eksperckie z zagranicznymi partnerami: zaproszono do badania ekspertów z 10 prestiżowych zagranicznych Uczelni, których poproszono o wyrażenie opinii na temat uzyskanych wyników; dodatkowo zespół uczestniczył w Webinarium pt. Why Relational Capital is the New Focus in Business, organizowane przez Five Capitals oraz Eventbrite, w ramach którego możliwe było upowszechnienie podjętej w badaniach problematyki i wymiana poglądów, ostatecznie opracowano wyniki badań (analiza opisowa i analiza statystyczna) oraz przygotowano monografię zawierającą uzyskane wyniki i wnioski z realizacji projektu.

Badaniem objęto grupę 10 dużych firm funkcjonujących w skali międzynarodowej, zaś dobór był celowy ze względu na ich wiodącą pozycję w branży i wysoki potencjał innowacyjności. Poza wywiadami z kadrą kierowniczą przeprowadzono drugie badanie, którym objęto pracowników badanych przedsiębiorstw. Ponadto metodą ekspercką (delficką), za pomocą formularzy badań eksperckich, zidentyfikowane zostały mechanizmy związane z komunikowaniem się w procesie transferu innowacji między przedsiębiorstwami. Znaczenie wyników projektu dla dyscypliny można syntetycznie przedstawić w odniesieniu do ich walorów teoretycznych, empirycznych oraz aplikacyjnych. Wkład teoretyczny obejmuje wypełnienie luki poznawczej dotyczącej zebrania, uporządkowania i krytycznej analizy najważniejszych publikacji dostępnych na krajowym i międzynarodowym rynku wydawniczym. Systematyzacja tego dorobku posiada istotne walory poznawcze, tym bardziej, że dostępne pozycje literatury przedmiotu jedynie w nieznacznym stopniu eksplorują zagadnienia z podjętej problematyki. Wkład empiryczny sprowadza się do zbadania zależności między kapitałem relacyjnym przedsiębiorstwa a stopniem jego konkurencyjności. Wykazano zależności między stylem kierowania a oczekiwaniami pracowników względem stopnia swobody realizacji zadań, dokonano oceny cech charakteryzujących relacje utrzymywane z interesariuszami zewnętrznymi. Uzyskane wyniki pozwoliły także na analizę cech charakteryzujących partycypacyjny styl zarządzania w kontekście otwartych postaw i działań przywódcy względem podwładnych, jak również analizę praktyk realizowanych przez liderów w kontekście angażowania pracowników w aktywny udział w ustalaniu celów i sposobów ich realizacji. Wykazano także zależności między wzmacnianiem wewnętrznych relacji korporacyjnych a poprawą relacji biznesowych z otoczeniem. Wkład utylitarny (aplikacyjny) obejmuje sformułowanie licznych wniosków i rekomendacji dla koncepcyjnych podstaw kształtowania składników kapitału relacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem aspektów związanych z cechami utrzymywanych relacji z interesariuszami. Opracowany został model analityczny, wskazujący na charakterystyki działań wewnątrzorganizacyjnych w kontekście budowania i utrzymywania relacji przedsiębiorstwa z uczestnikami otoczenia. Działania wewnątrzorganizacyjne wskazane zostały w badaniu ankietowym przez pracowników, którzy ocenili znaczenie stosowanych działań w przedsiębiorstwie na rzecz budowania relacji z otoczeniem (interesariuszami), natomiast cechy relacji wskazane zostały na podstawie wywiadów kadrą kierowniczą.

Rezultaty projektu, zwłaszcza w wymiarze poznawczym, posiadają istotne implikacje w obszarze rozwoju nauki, społeczeństwa oraz praktyki funkcjonowania przedsiębiorstw. Uzyskane wyniki dostarczyły informacji na temat skutecznych narzędzi kształtowania kapitału relacyjnego przedsiębiorstwa oraz zakresu i sposobów przepływu wiedzy oraz transferu innowacji w ramach współpracy między organizacjami (przedsiębiorstwami, instytucjami, ośrodkami badawczymi i innymi). Z uwagi na nowatorski charakter podjętej problematyki, badania przyczyniają się do wzbogacenia dorobku nauki w obszarze zarządzania kapitałem relacyjnym, transferem innowacji i przepływem wiedzy poprzez wykorzystanie skutecznych narzędzi komunikowania się między organizacjami. W kontekście społecznym, rezultaty wskazują na elementy komunikowania się, które mają wpływ na utrzymywanie dobrych relacji między pracownikami oraz wzrost świadomości znaczenia narzędzi komunikowania się z interesariuszami.