Wyższa Szkoła Inżynierska lata 1964-1974

Wieloletnie, różnorodne i konsekwentnie prowadzone starania ówczesnych władz Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej, z jej rektorem prof. dr. inż. Ernestem Pischingerem na czele, zostały uwieńczone pełnym sukcesem.

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 września 1964 roku, z mocą od 1 stycznia 1964 roku, Wieczorowa Szkoła Inżynierska w Bydgoszczy została przekształcona w Wyższą Szkołę Inżynierską (Dziennik Ustaw Nr 35-1964 - poz. 230). Na mocy tego rozporządzenia Wyższa Szkoła Inżynierska w Bydgoszczy uzyskała uprawnienia do prowadzenia nauczania w trybie studiów dziennych i studiów dla pracujących (wieczorowych i zaocznych). Absolwenci Uczelni uzyskiwali tytuł zawodowy inżyniera.

Należy w tym miejscu podkreślić, że przez cały czas istnienia Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej uzyskiwała ona znaczącą pomoc i wsparcie od władz terenowych - tak miejskich, jak i wojewódzkich. Wsparcie to towarzyszyło także staraniom władz Uczelni o powołanie Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Ponadto znaczącą pomoc uzyskiwała Uczelnia od zakładów przemysłowych Bydgoszczy i regionu. Z chwilą powołania Wyższej Szkoły Inżynierskiej rozpoczął się kolejny burzliwy etap rozwoju bydgoskiej uczelni technicznej.

Już w 1964 roku dokonywany był nabór kandydatów na studia dzienne i wieczorowe na Wydziale Mechanicznym, a od 1965 roku również na studia zaoczne. Także w 1964 roku na Wydziale Telekomunikacji i Elektrotechniki (przemianowanym z Wydziału Telekomunikacji) uruchomione zostały studia dzienne na dwóch kierunkach - telekomunikacji i elektrotechnice oraz studia wieczorowe na obu kierunkach, a także studia zaoczne na kierunku elektrotechnika. Gwałtownie rosła liczba studentów. O ile w 1961 roku w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej studiowało ogółem 315 studentów, to w roku 1966, a więc w dwa lata po utworzeniu Wyższej Szkoły Inżynierskiej, liczba studentów wzrosła prawie sześciokrotnie, gdyż wynosiła 1836 osoby, by w roku 1971 osiągnąć stan 3456 studentów, studiujących już na czterech wydziałach.

Z przytoczonych danych wynika, jak potrzebne dla Bydgoszczy i województwa bydgoskiego było utworzenie dziennej uczelni technicznej, a także jak silnym impulsem dla jej rozwoju stało się przekształcenie Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w uczelnię dzienną.

Podobnie jak w pierwszym okresie tak i teraz budowaniu podstaw uczelni o pełnym zakresie działania towarzyszyło ogromne zaangażowanie, duża ofiarność i wielki wysiłek coraz liczniejszej kadry pracowników. O ile w roku 1961 zatrudnionych było ogółem 95 pracowników, w tym 21 nauczycieli akademickich, to po dziesięciu latach liczby te wynosiły odpowiednio: ogółem 472 pracowników, w tym 163 nauczycieli akademickich.

W tym drugim okresie występowała istotna różnica w stosunku do okresu początkowego - zniknęła niepewność co do dalszych losów Uczelni, nastąpił czas stabilizacji, któremu towarzyszyła wiara w pomyślny rozwój Wyższej Szkoły Inżynierskiej.

Od momentu jej powołania rozpoczął się proces tworzenia wewnętrznej struktury, odpowiadającej strukturom wyższych uczelni technicznych. W odróżnieniu od okresu początkowego, w którym nie istniały żadne dydaktyczne jednostki organizacyjne, a określone zajęcia zlecane były zatrudnionym na stałe lub w niepełnym wymiarze godzin pracownikom dydaktycznym, to w roku 1964 na wydziałach Uczelni wyodrębniono zakłady dydaktyczne, powołując jednocześnie kierowników tych zakładów.

W styczniu 1965 roku Minister Oświaty i Szkolnictwa Wyższego wydał zarządzenie wprowadzające zmiany organizacyjne w wyższych szkołach zawodowych. W ich efekcie w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Bydgoszczy został utworzony Wydział Ogólnotechniczny z Zaocznym Studium Zawodowym i Wieczorowym Studium Zawodowym.

Nowo utworzony Wydział Ogólnotechniczny został na podstawie zarządzenia Rektora podporządkowany dziekanowi Wydziału Mechanicznego. Wydział Ogólnotechniczny nie promował absolwentów, a prowadzenie studiów ogólnotechnicznych polegało na tym, że na pierwszych dwóch latach zajęcia były wspólne dla wszystkich kierunków (poza dwoma przedmiotami wymiennymi). Po dwóch latach studenci, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, kierowani byli na Wydziały: Mechaniczny, Telekomunikacji i Elektroniki, a dla kierunku budownictwo został zorganizowany punkt konsultacyjny Politechniki Poznańskiej. W połowie lat sześćdziesiątych szkoła mieściła się w trzech budynkach (oznaczonych jako A, B i C) przy ulicy Olszewskiego 20 oraz w przejętej po Studium Nauczycielskim części budynku przy ulicy Seminaryjnej 3. Warunki lokalowe stawały się znowu bardzo trudne. W oddanym w roku 1963 budynku "B" mieściły się: Wydziały - Mechaniczny i Elektryczny, Studium Języków Obcych, biblioteka, administracja Uczelni, sekretariat Wydziału Mechanicznego oraz inne jednostki, jak: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowania, Bydgoskie Towarzystwo Naukowe oraz Ośrodek Szkoleniowo-Instruktażowy Fabryki Automatów Tokarskich.

Przystąpiono ponadto do tworzenia kolejnych wydziałów Wyższej Szkoły Inżynierskiej - Wydziału Technologii Chemicznej oraz Wydziału Budownictwa Lądowego. Reaktywowanie Wydziału Chemicznego (po zawieszeniu działalności w roku 1957) nastąpiło na mocy zarządzenia Ministra Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 maja 1966 roku. Organizację Wydziału, który przyjął nazwę Wydziału Technologii Chemicznej, powierzono dr. Alfonsowi Borchardtowi. W momencie powstania Wydział zatrudniał 12 pracowników naukowo-dydaktycznych, którzy stanowili kadrę Zakładu Chemii Ogólnej oraz dwóch pracowni: technologii celulozy oraz chemii jakościowej i ilościowej, które powstały z inicjatywy ówczesnego prorektora - dr. inż. Zygmunta Kina. Baza lokalowa Wydziału była niewystarczająca, a ponadto w złym stanie technicznym. Uzyskany przez Uczelnię budynek po Studium Nauczycielskim, zlokalizowany przy ulicy Seminaryjnej 3, nie był przystosowany do potrzeb Wydziału Technologii Chemicznej. Budowany w latach 1905-1907 nie posiadał odpowiadającej wymogom Wydziału Chemicznego instalacji elektrycznej, wodnej i gazowej. W wyniku podjętych przez władze Wydziału starań oraz dzięki pomocy władz Uczelni, zakładów przemysłowych i ogromnemu zaangażowaniu wszystkich pracowników Wydziału, w latach 1966-1972 przeprowadzony został remont i przystosowanie budynku przy ul. Seminaryjnej 3 do potrzeb dydaktycznych i naukowych. Wzrosła też liczba pracowników naukowo-dydaktycznych, z 12 w momencie powoływania Wydziału, do 40 w roku 1972, w tym siedmiu docentów. Dokonania te stanowiły podstawę do uzyskania przez Wydział Technologii Chemicznej uprawnień do uruchomienia dziennych studiów magisterskich. Na podstawie decyzji Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego Wydział w roku 1973 uzyskał takie uprawnienia, a pierwszy nabór studentów na dzienne studia magisterskie odbył się w lipcu 1973 roku.

Podobną drogę rozwoju przeszedł powołany w 1967 roku Wydział Budownictwa Lądowego. Kierowany w początkowym okresie przez dziekanów: dr. inż. Tadeusza Kabata, a następnie od 1972 roku przez doc. dr. inż. Antoniego Matysiaka, Wydział ten rozwijał się intensywnie, tak w odniesieniu do kadry nauczającej, jak i bazy lokalowej. Pierwsze lata działalności były niezwykle trudne. Wydział nie posiadał własnej bazy lokalowej, brakowało także nauczycieli akademickich. Pierwszych 141 studentów studiów dziennych, wieczorowych i zaocznych odbywało zajęcia dydaktyczne w różnych budynkach WSI i laboratoriach przedsiębiorstw budowlanych oraz innych zakładów. W 1968 roku Wydział Budownictwa Lądowego otrzymał budynek przy ulicy Grodzkiej 18-20. W kolejnych latach prowadzone były gruntowne prace remontowe i adaptacyjne tego budynku. Wzrastała też w tym okresie kadra nauczycieli akademickich, która w roku 1972 liczyła 17 osób, w tym 3 docentów i 2 doktorów. W tych warunkach w roku 1971 mury Wydziału opuściło pierwszych 34 absolwentów, a w roku następnym 63.

Poza wymienionymi dwoma wydziałami, w początkowym okresie funkcjonowania Wyższej Szkoły Inżynierskiej zorganizowane zostały międzyuczelniane jednostki dydaktyczne. Jako pierwsza z nich na przełomie lat 1964/1965 zostało powołane Studium Wychowania Fizycznego. Pierwszym kierownikiem i organizatorem Studium został mgr Bolesław Mroczyński, znany bydgoski lekkoatleta, mistrz sportu, wielokrotny reprezentant Polski. Studium Wychowania Fizycznego otrzymało dla swoich potrzeb budynek przy ulicy Olszewskiego, w którym zorganizowana została sala gimnastyczna, pomieszczenia biurowe i socjalne oraz magazyny sprzętu sportowego i turystycznego.

W roku 1964, zgodnie z ówczesnymi wymogami kształcenia wojskowego studentów studiów dziennych, zostało rozkazem Ministra Obrony Narodowej powołane i zorganizowane Studium Wojskowe przy Wyższej Szkole Inżynierskiej. Rozpoczęło swą działalność 2 września 1964 roku. Początkowo mieściło się w budynku "A" przy ulicy Olszewskiego, a od roku 1970 zajęło adaptowany budynek przy ulicy Seminaryjnej 5. Zadaniem Studium Wojskowego, poza szkoleniem wojskowym oraz z zakresu powszechnej samoobrony, było przygotowanie kadry dla potrzeb wojskowej służby samochodowej oraz wojsk łączności. W roku 1967 zostało utworzone Studium Języków Obcych. Organizatorem, a następnie pierwszym kierownikiem Studium została mgr Tatiana Ostroumow, która pełniła tę funkcję nieprzerwanie do 1 marca 1990 roku. W styczniu 1967 roku działający w ramach Wydziału Mechanicznego Zakład Ekonomii Politycznej przekształcił się w Międzywydziałowy Zespół Nauk Społeczno-Politycznych. Pierwszym kierownikiem i organizatorem Zakładu był dr Janusz Sianko. Z dniem 1 stycznia 1969 roku funkcję kierownika Zespołu objął mgr Janusz Meller, ekonomista, który z Uczelnią pozostawał związany przez ponad trzydzieści lat, kierując wpierw Zespołem, następnie Zakładem Nauk Społecznych, a w latach 1981-1999 Instytutem Nauk Społecznych, Organizacji i Zarządzania, który w roku 1991 zmienił nazwę na Instytut Nauk Humanistycznych i Ekonomicznych.

Poza powoływaniem nowych wydziałów oraz międzywydziałowych jednostek dydaktycznych w okresie istnienia Wyższej Szkoły Inżynierskiej następował także dalszy rozwój wydziałów już istniejących. Na Wydziale Mechanicznym wiodącą specjalnością była technologia budowy maszyn. Począwszy od 1964 roku zajęcia prowadzone były w systemie dziennym i wieczorowym, a od 1965 roku również w systemie zaocznym. Wychodząc naprzeciw potrzebom przemysłu, a także rolnictwa, dotyczącym zapotrzebowania na kadry z zakresu techniki rolniczej, na Wydziale Mechanicznym zostały uruchomione nowe specjalności. W pierwszej kolejności w wyniku uzgodnień pomiędzy ministrami : leśnictwa i przemysłu drzewnego oraz oświaty i szkolnictwa wyższego w 1964 r. uruchomiona została specjalność maszyny i urządzenia celulozowo-papiernicze. Opiekunem tej specjalności oraz zespołu przedmiotowego o tej samej nazwie został mgr inż. Marian Szymański. Specjalność ta miała jednak krótki żywot. W lutym 1968 roku, w związku z trudnościami w zatrudnieniu absolwentów, wstrzymano na nią rekrutację. Idea kształcenia specjalistów inżynierów z zakresu techniki rolniczej wystąpiła już w chwili tworzenia Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy. Wynikało to wyraźnie z treści rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 stycznia 1952 roku, powołującego Uczelnię. Deficyt wysoko kwalifikowanych kadr specjalistów z zakresu budowy i eksploatacji sprzętu rolniczego w województwie bydgoskim był bardzo wysoki. W tym stanie rzeczy w roku 1968 została utworzona na Wydziale Mechanicznym nowa specjalność o nazwie maszyny i urządzenia rolnicze. Zadanie zorganizowania tej specjalności powierzono mgr. inż. Andrzejowi Jazdonowi. Początki nowej specjalności były niezwykle trudne, gdyż od podstaw należało zorganizować zaplecze dydaktyczne i naukowe. W początkowym okresie studenci korzystali z pomocy zakładów zaplecza technicznego rolnictwa, PHSR "Agroma" oraz zakładów rolnych. Sytuacja uległa poprawie w 1973 roku, kiedy specjalności maszyny i urządzenia rolnicze zostały udostępnione pomieszczenia oraz możliwość odbywania ćwiczeń laboratoryjnych w Zakładzie Mechanizacji Rolnictwa Filii Akademii Rolniczej w Bydgoszczy, który mieścił się w Osielsku. Uruchomienie tej specjalności na Wydziale Mechanicznym okazało się trafną decyzją, gdyż jest ona nieprzerwanie prowadzona do dnia dzisiejszego.

W 1971 roku została uruchomiona kolejna specjalność pod nazwą technologia sprzętu precyzyjnego i elektronicznego. Jej organizacją zajął się mgr inż. Jerzy Orobiej. Specjalność ta prowadzona była na Wydziale Mechanicznym w okresie od 1971 do 1976 roku. Rosnąca liczba studentów na Wydziale Mechanicznym, w tym również na studiach dla pracujących, spowodowała konieczność zmian organizacyjnych na studiach zaocznych. Jednym ze sposobów, które miały przyczynić się do usprawnienia studiowania, było utworzenie zamiejscowego punktu konsultacyjnego Wydziału Mechanicznego w Grudziądzu o nazwie Zawodowe Studium Zaoczne. Zajęcia w tym Studium, prowadzone przez cztery pierwsze semestry studiów zaocznych, rozpoczęły się 1 października 1972 roku. Pierwszym jego kierownikiem został doc. dr inż. Lech M. Kamiński, a od 1975 roku doc. dr inż. Eugeniusz Ranatowski, który pełnił tę funkcję do 1982 roku. W tym okresie w grudziądzkim Studium studiowało ponad 500 studentów.

W okresie istnienia Wyższej Szkoły Inżynierskiej krystalizowała się struktura organizacyjna Wydziału Mechanicznego. Następował wzrost i rozwój kadry, powstały nowe zespoły dydaktyczne i laboratoria, zwiększało się wyposażenie do celów dydaktycznych i naukowo-badawczych. Na przełomie lat siedemdziesiątych Wydział zatrudniał w siedmiu zespołach dydaktycznych 39 pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym 5 docentów oraz 4 pracowników ze stopniem doktora nauk technicznych, a 12 pracowników w tym czasie posiadało otwarte przewody doktorskie. Podobnie jak Wydział Mechaniczny, także i Wydział Telekomunikacji rozwijał się w omawianym okresie bardzo intensywnie. W roku 1965 nastąpiła zmiana jego nazwy na Wydział Elektrotechniki i Telekomunikacji.

W początkowym okresie prawie wszystkie zajęcia laboratoryjne na kierunku elektrotechnika odbywały się w laboratorium Zakładu Energetycznego w Bydgoszczy. Dzięki rzeczowej i finansowej pomocy Ministerstwa Łączności w szybkim tempie tworzone były laboratoria kierunku telekomunikacja. Należy w tym miejscu podkreślić niezwykle dużą ofiarność i zaangażowanie pracowników, którym w tym czasie przypadły w udziale obowiązki organizowania zespołów, pracowni i laboratoriów dydaktycznych. Dzięki tym staraniom Wydział już na początku istnienia Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej prowadził następujące rodzaje studiów:

• na kierunku telekomunikacja :dzienne inżynierskie, stacjonarno-zaoczne inżynierskie, wieczorowe inżynierskie (elektronika),
• na kierunku elektrotechnika : dzienne inżynierskie, zaoczne inżynierskie, wieczorowe inżynierskie.

Wskutek tak szerokiej oferty oraz w wyniku uruchomienia nowych specjalności liczba studentów Wydziału Elektrotechniki i Telekomunikacji bardzo szybko wzrastała. I tak, o ile w momencie uruchamiania studiów na tym Wydziale w roku 1962 studiowały 104 osoby, to w roku 1965 już 613, a w 1971 roku - 1295 studentów.

W tym okresie Wydział Elektrotechniki i Telekomunikacji zatrudniał 34 pracowników naukowo-dydaktycznych oraz 21 pracowników naukowo-technicznych. Był zlokalizowany w budynkach A i B przy ulicy Olszewskiego 20, a łączna powierzchnia pomieszczeń Wydziału wraz z salami wykładowymi, z których korzystały także inne wydziały oraz jednostki dydaktyczne, wynosiła w tym czasie około 2500 m2.

Na początku lat 70. w wyniku wzrostu liczby studentów zaczynało brakować miejsca do tworzenia nowych laboratoriów. W roku akademickim 1972/1973 powierzchnia użytkowa przypadająca na jednego studenta wynosiła zaledwie 1,6 m2. W tej sytuacji rodziła się potrzeba budowy nowych obiektów. W okresie istnienia Wyższej Szkoły Inżynierskiej przeobrażeniom organizacyjnym, a także intensywnemu rozwojowi, uległy Zespoły Matematyki i Fizyki.

Istniejący od chwili powstania Wyższej Szkoły Inżynierskiej Zakład Matematyki, przemianowany w 1967 roku na Zespół Matematyki, działał w ramach Wydziału Mechanicznego, a od 1967 roku - Wydziału Ogólnotechnicznego. Przez cały okres, aż do chwili powołania w dniu 1 czerwca 1968 roku Międzywydziałowego Zespołu Matematyki, funkcję kierownika pełnił mgr Władysław Pieślak. W roku 1968 kierownictwo powołanego Międzywydziałowego Zespołu Matematyki objął prof. dr hab. Józef Słomiński, ówczesny rektor WSI, a od 1 października 1971 roku kierownikiem został doc. dr Tadeusz Boenigk. Wzrastająca liczba studentów istniejących dwóch wydziałów, a następnie powołanych dwóch kolejnych wydziałów WSI powodowała, że gwałtownie wzrastało obciążenie dydaktyczne Zespołu Matematyki, a co za tym idzie liczba pracowników.

Poza zajęciami z matematyki pracownicy prowadzili także zajęcia z innych przedmiotów: geometrii wykreślnej, metod numerycznych, nowoczesnej techniki obliczeniowej, programowania maszyn matematycznych.

Jednym z istotnych osiągnięć Zespołu było zorganizowanie Ośrodka Obliczeniowego, którego otwarcie nastąpiło w lutym 1970 roku. Ośrodek ten zaprojektował i zorganizował starszy asystent Zespołu Matematyki mgr Janusz Roman. Dla potrzeb Ośrodka Obliczeniowego udostępniono pomieszczenia na III piętrze budynku B, w których umieszczono podstawowe wyposażenie, obejmujące : maszynę cyfrową "Odra 1204", dwie jednostki pamięci bębnowej, moduł perforatora, moduł czytnika, cztery automaty piszące "Optima 527". W Ośrodku Obliczeniowym zatrudnionych było 11 pracowników, w tym 4 z wykształceniem wyższym. Pracownicy ci, poza prowadzeniem zajęć dydaktycznych z eto, dokonywali obliczeń inżynierskich dla potrzeb prac naukowo-badawczych prowadzonych przez pracowników Uczelni, prac dyplomowych studentów, a także dla przedsiębiorstw z Bydgoszczy i regionu. Opracowane zostały także trzy skrypty dla studentów WSI: "Elektroniczna maszyna cyfrowa Odra 1204", "Zbiór ćwiczeń z programowania w języku Algol.1204" i "Odra-Algol". Ponadto pracownicy Ośrodka przeprowadzili szereg kursów z zakresu programowania.

Podobną drogę rozwoju przeszedł, działający od chwili powołania Wyższej Szkoły Inżynierskiej, Zespół Fizyki. Jak już wspomniano, w początkowym okresie zajęcia z fizyki prowadzili : doc. dr Jerzy Rayski, mgr inż. Tadeusz Wysocki, mgr Jan Szczurkiewicz oraz mgr J. Czajkowski. W ramach godzin zleconych pracowali ponadto: prof. dr Jan Olszewski i prof. dr Kazimierz Antonowicz. W roku 1960 został zatrudniony mgr Mikołaj Rozwadowski, a w 1963 roku mgr Juliusz Skonieczny. Przekształcenie Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Wyższą Szkołę Inżynierską znacznie zwiększyło zadania dydaktyczne tego zespołu. Zajęcia audytoryjne i laboratoryjne prowadzone były bowiem na wszystkich wydziałach WSI. W utworzonym w 1968 roku Międzywydziałowym Zespole Fizyki wzrastała stopniowo liczba pracowników; na początku lat 70. wynosiła 8 pracowników naukowo-dydaktycznych oraz 3 naukowo-technicznych.

Warto podkreślić, że już w roku akademickim 1970/1971, dzięki inicjatywie władz WSI, została nawiązana ścisła współpraca pomiędzy Zespołem Fizyki WSI a Instytutem Matematyczno-Fizycznym i Chemicznym bydgoskiej Filii Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Dzięki temu możliwe było wykorzystanie wspólnej bazy laboratoryjnej i lokalowej do prowadzenia zajęć dydaktycznych oraz podejmowania wspólnych tematów naukowych. Ten przykład, jak i współpraca obu uczelni w zakresie techniki rolniczej, świadczą o podejmowanych inicjatywach, dotyczących współdziałania obu uczelni.

Powołanie dwóch nowych wydziałów oraz uruchamianie nowych specjalności powodowało, że Wieczorowa Szkoła Inżynierska, poszerzając swoją ofertę kształcenia, stawała się dla absolwentów szkół średnich coraz bardziej atrakcyjną uczelnią. Skutkowało to wzrostem liczby studentów, która pod koniec działalności WSI przekraczała już 4000 osób. Wzrastała liczba godzin zajęć dydaktycznych, a co za tym idzie - obciążenie pomieszczeń. W Uczelni robiło się coraz ciaśniej, zaczynało brakować miejsca.

W tym stanie rzeczy zostały podjęte działania odnośnie rozbudowy Uczelni. W marcu 1966 roku zostały ukończone prace nad założeniami inwestycyjnymi rozwoju Wyższej Szkoły Inżynierskiej do roku 1980. Zatwierdzona przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego wersja zakładała dalszą rozbudowę Uczelni na terenie dzielnicy Błonie. Tereny rozwojowe zlokalizowano między istniejącymi ulicami: Szubińską, Koszarową, Wysoką i Seminaryjną. Właścicielem tych terenów było Ministerstwo Obrony Narodowej, które miało przekazać je WSI w porozumieniu z Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. W planach tych przewidywano przeniesienie Wydziału Mechanicznego z dziekanatem oraz administracją do obiektów przy ulicy Seminaryjnej. Dla potrzeb Wydziału Technologii Chemicznej zaplanowano w pierwszym etapie, do roku 1970, wybudowanie pawilonu o powierzchni 8000 m2. W opracowanych założeniach przewidywano również budowę domów studenckich i stołówki.

Pod koniec lat 60. okazało się, że kolejne założenia inwestycyjne rozwoju Wyższej Szkoły Inżynierskiej nie zostaną zrealizowane. Powstała koncepcja wybudowania w Bydgoszczy Ośrodka Szkół Wyższych, skupiającego wszystkie uczelnie miasta.

30 maja 1969 roku odbyła się w Bydgoszczy narada z udziałem ministra oświaty i szkolnictwa wyższego oraz władz państwowych i administracyjnych, na której podjęta została ostateczna decyzja o lokalizacji bydgoskiego Ośrodka Szkół Wyższych. Wybrano i zatwierdzono do realizacji wariant budowy Ośrodka na terenach między Bydgoszczą a Fordonem. W roku 1972 uzyskano zgodę na lokalizację. Pod Ośrodek Szkół Wyższych przeznaczono teren o powierzchni 120 ha, zlokalizowany na północ od linii kolejowej Bydgoszcz Wschód - Fordon. Zatwierdzony został również harmonogram prac I etapu budowy obiektów dla Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Z dniem 1 lipca 1974 roku utworzony został Zarząd Inwestycji Szkół Wyższych w Bydgoszczy, który przejął zadania inwestycyjne, związane z budową Ośrodka Szkół Wyższych w Fordonie.

W dniu 19 lipca 1974 roku odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego z udziałem władz miasta, województwa i zaproszonych gości. Zakładano, że budowa Ośrodka Szkół Wyższych, przy planowanej kubaturze jednostek dydaktycznych 598 000 m3, zostanie zrealizowana w trzech etapach:

• etap I - lata 1973-1975,
• etap II - lata 1976-1980,
• etap III - lata 1981-1985.

W I etapie miały być zrealizowane obiekty, w których planowano lokalizację:

• Wydziału Telekomunikacji i Elektrotechniki,
• Wydziału Budownictwa Lądowego,
• Zespołów Międzywydziałowych, a także budowę dwóch domów studenckich, stołówki studenckiej na 1200 miejsc oraz Hotelu Asystenckiego.

W II etapie przewidziana była budowa obiektów dydaktycznych dla Wydziałów : Mechanicznego oraz Technologii Chemicznej, rektoratu z aulą, jednostek międzyuczelnianych oraz zaplecza gospodarczego.

W III etapie planowano budowę pozostałych obiektów, w tym socjalno-mieszkaniowych, oraz urządzenie terenu. W międzyczasie dla zaspokojenia bieżących potrzeb Wydziału Mechanicznego Uczelnia uzyskała zgodę na zaadaptowanie hali warsztatowej Zasadniczej Szkoły Zawodowej. W roku 1973 nastąpiła przeprowadzka do przejętej i wyremontowanej hali (budynku F przy ul. A. Kordeckiego) dwóch zespołów: Podstaw Technologii i Materiałoznawstwa oraz Obrabiarek i Technologii Budowy Maszyn.

Na jeszcze jedną istotną zmianę, jak wystąpiła w okresie istnienia Wyższej Szkoły Inżynierskiej, w stosunku do okresu poprzedniego, należy zwrócić uwagę. Dotyczy ona działalności naukowo-badawczej. W początkowym okresie istnienia Uczelni działalność taka nie była w zasadzie prowadzona. Powołany został co prawda w drugiej połowie lat 50. Zakład Prac Naukowo-Usługowych, lecz jego działalność skierowana była głównie na wykonywanie istotnych w owym czasie ekspertyz technicznych, prac projektowych oraz drobnych prac naukowo-usługowych. Ważnym efektem powołania tego Zakładu, kierowanego cały czas przez mgr. inż. Kazimierza Schmidta, było zadzierzgnięcie współpracy WSI z zakładami przemysłowymi Bydgoszczy i regionu. Współpraca ta odbywała się do momentu powołania na Uczelni zakładów przedmiotowych. Były to już lata sześćdziesiąte. Wtedy Zakład PN-U został rozwiązany, a jego zadania przejęły poszczególne zakłady przedmiotowe. Rozdrobnienie działalności na będące w stadium organizacji, słabe jeszcze zespoły przedmiotowe nie przyniosło pozytywnych rezultatów, chociaż pojedyncze zespoły zanotowały w tym czasie pewne osiągnięcia naukowo-badawcze.

W celu integracji działalności naukowo-badawczej i jej usprawnienia zorganizowano Gospodarstwo Pomocnicze. Zostało ono utworzone na mocy Zarządzenia nr 17 Ministra Szkolnictwa Wyższego z dnia 30 czerwca 1966 roku. Gospodarstwo Pomocnicze stanowiło jednostkę organizacyjną Uczelni o charakterze gospodarczym i usługowym. Wszelkie umowy związane z działalnością GP były zawierane w imieniu Uczelni przez Rektora (Prorektora) oraz Kwestora. Nadzór nad całością spraw związanych z przyjmowaniem i wykonywaniem prac zleconych sprawował Rektor przy pomocy Komisji Opiniodawczej ds. Zleceń, w skład której wchodzili przedstawiciele poszczególnych Wydziałów. Dla ustalenia, prowadzenia i nadzorowania polityki naukowo-badawczej działała także w owym czasie Komisja Rektorska ds. Badań Naukowych. Powyższe decyzje przyniosły oczekiwane rezultaty i działalność naukowo-badawcza zaczęła bardzo szybko się rozwijać. W 1970 roku Gospodarstwo Pomocnicze, zatrudniając już 5 etatowych pracowników, przyjęło do wykonania 245 zleceń. Niektóre z nich stanowiły zlecenia wieloletnie, dotyczące rozwojowych prac naukowo-badawczych. Wiele rozpoczętych w tym okresie prac stanowiło ukierunkowanie działalności naukowej zespołów przedmiotowych, a nade wszystko poszczególnych pracowników Uczelni i krystalizowało ich zainteresowania i rozwój naukowy.

Dzięki intensywnemu rozwojowi działalności naukowo-badawczej, rosnącej z roku na rok liczbie prac badawczych oraz wieloletnim umowom o współpracy naukowo-badawczej, zawieranej pomiędzy Uczelnią a dużymi zakładami przemysłowymi, a nawet niektórymi resortami, nastąpił w tym okresie znaczący rozwój kadry, a także bazy laboratoryjnej, wyposażonej w aparaturę oraz sprzęt do prowadzenia działalności naukowo-badawczej.

W roku 1968 miała miejsce na Uczelni szczególna uroczystość. Na wniosek władz Wyższej Szkoły Inżynierskiej, przy poparciu władz miasta oraz województwa bydgoskiego, w uznaniu zasług Uczelni w zakresie działalności dydaktycznej i naukowej, mocą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1968 roku Wyższej Szkole Inżynierskiej w Bydgoszczy nadano imię Jana i Jędrzeja Śniadeckich.

Tak więc, zgodnie z treścią przytoczonego rozporządzenia, z dniem 30 listopada 1968 roku patronami Wyższej Szkoły Inżynierskiej zostali bracia Śniadeccy, wielcy synowie Ziemi Żnińskiej, znakomici naukowcy, którzy swoimi pionierskimi pracami i śmiało formułowanymi teoriami naukowymi, wyprzedzającymi swoją epokę, wytyczali kierunki rozwoju wiedzy i myśli naukowej.

Kończąc omawianie dziejów Wyższej Szkoły Inżynierskiej w latach 1964-1974, należy wspomnieć o kilku istotnych wydarzeniach i datach tego okresu. Pierwsze z tych wydarzeń miało miejsce w dniu 1 września 1967 roku. Wtedy to, po 16 latach nieprzerwanej działalności na stanowisku rektora, wpierw Wieczorowej, a następnie Wyższej Szkoły Inżynierskiej, funkcję tę przestał pełnić prof. dr Ernest Pischinger. Trudno przecenić znaczenie oraz zasługi profesora Ernesta Pischingera, twórcy, organizatora i pierwszego rektora naszej Uczelni. Rozpoczynał tworzyć Uczelnię od podstaw, dosłownie od jednego nieumeblowanego pokoju, wynajętego w budynku Technikum Mechaniczno-Elektrycznego. Pamiętać też należy, że początki bydgoskiej uczelni przypadały na niezwykle trudny, powojenny okres historii Polski, okres stalinizmu. Pokonując ogromne trudności kadrowe, lokalowe, organizacyjne i finansowe, profesor Pischinger konsekwentnie, krok po kroku tworzył zręby bydgoskiej uczelni technicznej. Wpierw doprowadził do przekształcenia Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Wyższą Szkołę Inżynierską, następnie uruchomił kolejne wydziały tej Uczelni, a na zakończenie swej działalności doprowadził do opracowania koncepcji kompleksowego rozwoju Wyższej Szkoły Inżynierskiej. Przekazując kierowanie Uczelnią swojemu następcy, przekazywał w pełni ukształtowaną, czterowydziałową uczelnię techniczną, która silnie wrosła już w wizerunek Bydgoszczy.

Kolejnym rektorem Wyższej Szkoły Inżynierskiej był w latach 1967-1971 prof. dr hab. Józef Słomiński, matematyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W okresie jego kadencji następował dalszy rozwój i umacnianie pozycji WSI jako dziennej uczelni technicznej. Prof. dr hab. Józef Słomiński powołał Międzywydziałowe Zespoły Matematyki i Fizyki, jako rektor doprowadził do przekazania przez miasto Wydziałowi Budownictwa Lądowego budynków przy ulicy Grodzkiej 20 oraz do ich adaptacji do potrzeb tego Wydziału, z powodzeniem wnioskował do Resortu Szkolnictwa Wyższego o nadanie WSI imienia Jana i Jędrzeja Śniadeckich oraz doprowadził do podjęcia przez władze państwowe i administracyjne decyzji o lokalizacji Bydgoskiego Ośrodka Szkół Wyższych w Fordonie. W tym okresie powoływane zostały też nowe specjalności, uruchomiony został Ośrodek Obliczeniowy, wybudowany i oddany do użytku Dom Studencki z 324 miejscami przy ulicy Koszarowej, a także uruchomiona Czytelnia Książek i Czasopism Biblioteki Głównej.

Z dniem 1 września 1971 roku kolejnym rektorem Wyższej Szkoły Inżynierskiej został prof. Stanisław Kielan. Był propagatorem i gorącym zwolennikiem budowy Ośrodka Szkół Wyższych w Fordonie. W 1972 roku doprowadził do podjęcia ostatecznej decyzji o lokalizacji tego Ośrodka oraz do zatwierdzenia harmonogramu I etapu rozbudowy. Zgodnie z tymi decyzjami w czerwcu 1972 roku nastąpiło rozpoczęcie budowy stołówki na 1200 osób, a 19 lipca 1974 roku uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego Ośrodka Szkół Wyższych.

Był inicjatorem połączenia Wyższej Szkoły Inżynierskiej oraz bydgoskiej Filii Akademii Rolniczej w Poznaniu w jedną uczelnię. Dzięki staraniom rektora Stanisława Kielana doszło w roku 1974 do połączenia tych jednostek i powołania Akademii Techniczno-Rolniczej im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy.

Pod koniec lat sześćdziesiątych miało miejsce wydarzenie, które co prawda nie dotyczyło istniejącej wówczas Wyższej Szkoły Inżynierskiej, lecz które miało w przyszłości wywrzeć istotny wpływ na losy tej Uczelni.

Otóż w roku akademickim 1967/1968 został utworzony w Bydgoszczy punkt konsultacyjny Zawodowego Studium Zaocznego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Wydarzenie to poprzedzało powołanie bydgoskiej Filii Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, co nastąpiło na mocy zarządzenia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego z dnia 31 marca 1969 roku. Inauguracja roku akademickiego 1969/1970 w tej jednostce, dająca początek kształcenia inżynierów rolników w Bydgoszczy, odbyła się 7 października 1969 roku. Strukturę organizacyjną Filii stanowił Oddział Wydziału Rolniczego WSR w Poznaniu, w ramach którego utworzono oddziały katedr, a następnie, w 1970 roku, oddziały instytutów poznańskiej Uczelni. Pierwszym kierownikiem, w randze prodziekana, bydgoskiego Oddziału Wydziału Rolniczego WSR w Poznaniu był doc. dr hab. Wojciech Cieśla, który jednocześnie był pełnomocnikiem Rektora ds. Filii.

W roku 1972 nastąpiło przekształcenie Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu w Akademię Rolniczą, a jednocześnie Filia tej Uczelni w Bydgoszczy uzyskała status samodzielnej jednostki organizacyjnej jako Zamiejscowy Wydział Rolniczy z Oddziałem Zootechnicznym. Funkcję pierwszego dziekana Wydziału powierzono doc. dr. hab. Wojciechowi Cieśli, natomiast doc. dr hab. Włodzimierz Łoginow objął funkcję prorektora Akademii Rolniczej w Poznaniu ds. Filii w Bydgoszczy.

W pierwszych dniach października 1971 roku pierwszych 33 studentów podjęło studia w Oddziale Zootechnicznym. Rok ten uznaje się za początkowy dla kształcenia zootechników w Bydgoszczy. Kierownikiem Oddziału był ówczesny doc. dr hab. inż. Janusz Załuska.

Jednostki organizacyjne Zamiejscowego Wydziału Rolniczego z Oddziałem Zootechnicznym mieściły się w obiektach zlokalizowanych przy ulicach: Bernardyńskiej 6, Hanki Sawickiej 28 (obecnie Mazowieckiej 28), Hetmańskiej 28, a także w Osielsku.

Z przedstawionych powyżej informacji wynika, że pod koniec omawianego okresu, w sierpniu 1974 roku, w Bydgoszczy działały dwie uczelnie : Wyższa Szkoła Inżynierska z czterema wydziałami, zatrudniająca 284 nauczycieli akademickich, w tym 29 samodzielnych pracowników nauki, Filia Akademii Rolniczej w Poznaniu z siedzibą w Bydgoszczy, obejmująca Wydział Rolniczy z Oddziałem Zootechnicznym, w której zatrudnionych było 80 nauczycieli akademickich, w tym 17 samodzielnych pracowników nauki. Warto podkreślić, że uczelnie te w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych podejmowały skuteczne kroki integrowania swojej działalności na niektórych stycznych płaszczyznach działania.